بازار تبریز؛ بزرگترین بازار سر پوشیده جهان

بازار تبریز کجاست؟

 

بازار تبریز از شرق به کاخ‌های ولی‌عهدنشین عالی قاپو، از سمت غرب به مسجد جامع، از سمت شمال به مهران رود یا رودخانه میدان چای و از جنوب به میدان چای راه دارد.

آدرس: استان آذربایجان شرقی، شهر تبریز، بازار بزرگ

 

بازار تبریز در یک نگاه

بیایید ۱۰۰۰ سال به عقب برگردیم تا بیشتر با بازار تبریز آشنا شویم. هزار سال پیش، جاده ابریشم در اوج رونق خود بود. جاده‌ای که مردم از سراسر دنیا به دادوستد می‌پرداختند. مورخان و تاریخ‌نویسان زیادی از بازار تبریز که در مسیر این جاده بود، عبور کردند و در مورد آن نوشتند.

در گذشته‌های دور بازار تبریز مرکز تجمع مردمانی از قاره‌های اروپا، آفریقا و آسیا بود و به‌تنهایی بخش مهمی از رونق و پیشرفتشهر تبریز را بردوش می‌کشیده است. تاریخ غنی بازار موضوع کتاب‌ها و رساله‌های تبریزشناسان زیادی است و هنوز هم مردم در مورد تاریخ آن دوست دارند بشنوند و تجربه کسب کنند.

این بازارسرپوشیده، بازاری است که در سراسر جهان معروف بوده و بزرگ‌‌‌ترین سازه به‌هم‌پیوسته آجری در جهان هم به حساب می‌آید. مگر می‌شود عاشق جاهای دیدنی، سنتی و قدیمی باشید و عاشق بازار تبریز نشوید؟ این بازار از مغازه‌ها، راسته‌ها، تیمچه‌ها و مساجد و مدارس مختلفی تشکیل شده است.

فرهنگ و سنت‌های این بازار به قدمت خود تبریز است و اگر بخواهید از آن بازدید کنید، ساعت و زمان از دستتان در می‌رود. از همان ابتدای بازار مجذوب هیاهوی مردم محلی و مسافران می‌شوید.

پارچه فروشانی که جذاب‌ترین پارچه‌های ایران را به نمایش می‌گذارند؛ ادویه فروشان بازار تبریز که شما را با عطر زعفران اصیل ایرانی و زردچوبه‌ و زرشک و ادویه‌های محلی شما را به دوران کودکی و غذاهای خانه مادربزرگ می‌برند؛ فرش‌های خوش نقش و نگاری که هرکدام دسترنج زنانی است که کنار دار قالی نشستند و رج‌به‌رج بافتند و با نوای محلی زیر لب آهنگ‌های آذری را زمزمه کردند.

اینجا بازار بزرگ تبریز است. تا چشم کار می‌کند سنت و رنگ و لعاب و آجرهایی است که خشت به خشت آن سرشار از داستان‌های ناگفته تاریخ است. دیوارهایی که روزهای خوب و بد زیادی را به خود دیده و هنوز استوار ایستاده تا منظره‌ای چشم‌نواز برای گردشگران ایجاد کند.

نه تنها خود بازار تبریز جذاب است، بلکه در داخل بازار مدرسه و مساجدی هم وجود دارد که جزو جاذبه‌های تاریخی مهم شهر تبریز به حساب می‌آیند و می‌توانید از دیدن آن‌ هم حسابی لذت ببرید.

بازار اصلی تبریز با تمام فراز و نشیب‌هایی که طی کرده، در سال ۱۳۵۴ وارد لیست آثار ملی ایران شد و سال‌ها بعد یعنی در سال ۲۰۱۰ میلادی آن را در فهرست میراث جهانی یونسکو به‌عنوان یک میراث جهانی هم ثبت کردند. اما بشنوید از داستان بلند بازار تبریز و تاریخچه تلخ و شیرین آن.

تاریخچه بازار تبریز

متاسفانه هیچ تاریخ دقیقی برای ساخت بازار بازار تبریز به‌عنوان یکی از جاهای دیدنی تبریز اعلام نشده است. اما آثار و شواهد وجود آن به ۱۰۰۰ سال پیش برمی‌گردد.

بسیاری از جهانگردان خارجی و ایرانی و گردشگران معروف آن دوران مانند حمدالله مستوفی، رابرت گرنت، کلاویخو، جملی کاردی، اولیای چلبی، یاقوت حموی، گاسپار دروویل، الکسیس سولتیکف، ژان شاردن، اوژن فلاندن، جان کارت‌رایت و… درباره شکوه و جلال این بازار در نوشته‌های خود صحبت کرده‌اند.

شهر تبریز بر سر راه جاده ابریشم بود و بازار تبریز که در مرکز شهر قرار دارد، به محلی برای بازرگانی مردمانی از کشورهای مختلف تبدیل شد و طی آن گردشگران زیادی از آن بازدید کردند.

بازار تبریز در ابتدا چنین پیشرفته نبود و بیشتر به‌عنوان انباری برای وسایل، محل رفت و آمد چهارپایان و کاروان‌ها و… استفاده می‌شد. اما به‌مرور زمان و پیشرفت خود شهر تبریز، بازار تمیزتر و مدرنیزه‌تر شد. حجره‌های مختلف در ۳ طبقه درست شدند. طبقه زیرزمین برای انبار اجناس، طبقه دوم برای فروش اجناس و طبقه سوم برای استراحت در نظر گرفته می‌شود.

بازار تبریز به‌عنوان یکی از جاهای دیدنی آذربایجان شرقی چندین حادثه مهم را از سر گذرانده است:

– آتش سوزی بازار تبریز ۱۳۹۸ شمسی

در روز ۱۸ اردیبهشت سال ۹۸ یکی از بخش‌های بازار تبریز به نام ایکی قاپیلار آتش گرفت و ۲ نفر جان خود را از دست دادند و ۲۹ نفر دیگر نیز بشدت مجروح شدند. روابط عمومی آتش نشانی استان آذربایجان شرقی اتصال برق را علت آتش‌سوزی اعلام کرد.

– حادثه دالان خونی یا قانلی دالان ۱۲۶۳ قمری

دالان خونی یا قانلی اسم خود را از یک حادثه واقعا خونین گرفته است. در سال ۱۲۶۳ رئیس شهربانی تبریز یعنی حاج رجبعلی خان داروغه با علی تبریزیان بحث می‌کند و به او بی‌احترامی می‌کند.

خبر این بی‌احترامی داروغه به گوش حاج اللهیار یکی از پهلوانان محله ورجی می‌رسد و به‌همراه ۲۷ نفر دیگر داروغه را در حجره کریم نیل فروش به می‌کشد. بعد از این ماجرا دالان حاج سید حسین به دالان خونین یا قانلی دالان معروف می‌شود.

– زلزله شدید ۳۰۰ سال پیش

حدود ۳۰۰ سال پیش یعنی در سال ۱۱۹۳ قمری تبریز زلزله بسیار شدیدی را تجربه کرد. در پی این زلزله بازار تبریز بشدت آسیب دید و بخش‌های بزرگی از آن به‌کل خراب شد. اما در همان سال به دستور نجف‌قلی خان دنبلی حاکم آن زمان شهر تبریز، بازار دوباره بازسازی شد و از آن زمان تا کنون پابرجا مانده است.

بازار تبریز اکنون در وضعیت خوبی قرار گرفته و به‌خوبی ترمیم و نگهداری می‌شود. مدیریت این مجموعه اکنون در دست مجموعه جهانی دکتر حسین اسمعیلی سنگری است و در طی این سال‌ها به‌خوبی از آن نگهداری شده است.

وسعت و فعالیت بازار تبریز

بازار اصلی تبریز جزو بزرگ‌‌‌ترین بازارهای سرپوشیده در ایران است. اما در سطح جهان نیز کمتر می‌توان بازار سنتی و سرپوشیده‌ای نظیر آن را پیدا کرد. این بازار حدود یک کیلومتر مربع مساحت دارد.

بازار ۵ هزار و ۵۰۰ باب مغازه و فروشگاه، ۳۵ باب سرا، ۲۵ باب تیمچه، ۳۰ باب مسجد، ۲۰ باب راسته و راسته بازار، ۱۱ باب دالان، ۱۲ باب مدرسه و ۵ باب حمام دارد و همه با هم یکی از جذاب‌ترین جاهای دیدنی تبریز را تشکیل داده‌اند.

بازار بزرگ تبریز یک بازار سنتی است و در آن کمتر می‌توانید لوازم مدرن پیدا کنید.

بازار شیشه‌گرخانه مخصوص تولید و فروش اقسام شیشه و بلور، بازار کفاشان مرکز تولید کفش‌های دست دوخت، بازار مس‌گران، حلاجان، کلاهدوزان، آیینه‌سازان، سراجان، زرگران، عطاران، عباچی، بازار مخصوص تولید عبا، بازار شعربافان مخصوص تجارت و داد و ستد ابریشم، قندفروش بازار مخصوصی واردات قند از روسیه قدیم، بادامچیلار ویژه خرید و فروش و صادرات خشکبار و بادام، کشمش چیلر ویژه صادرات کشمش ایرانی، اطلسچی بازار ویژه داد و ستد اقسام گونی است.

راسته‌های مختلف این بازار اسمشان را از کالاها یا افرادی که آن را ساخته‌اند، گرفته‌اند. بازار سنتی بزرگ تبریز سالیان زیادی است که پذیرای خریداران و گردشگرانی است که می‌خواهند بیشتر با فرهنگ و سنت مردم تبریز آشنا شوند.

در تمام بازار تبریز می‌توانید بوی نخ‌های فرش، ادویه‌های تند و تیز سنتی و بوی چرم را احساس کنید و سر و صدای شاگرد مغازه‌ها را بشنوید. بیشتر حجره‌هایی که در این بازار می‌بینید، شغل خانوادگی و اجدادی خود را ادامه می‌دهند؛ اما به‌دلیل رونق شغل‌های جدید، بسیاری از آن‌ها امروز فراموش شده‌اند و جای خود را به شغل‌های جدیدتر و مدرن‌تر داده‌اند.

در این بازار کمتر می‌توانید مسگری و رویگری ببنید و دیگری خبری از حلاجی، سراجی، زین اسب، نعلبندی، پالان‌دوزی، کلاه‌دوزی و سمساری در این بازار نیست.

معماری بازار تبریز

اگر برای اولین بار می‌خواهید بازار اصلی تبریز را ببینید، در حین نگاه کردن به حجره‌های بزرگ و کوچک و راسته‌های پرهیاهو، کمی سرتان را بلند کنید و به اطراف خود بازار هم نگاه کنید.

آجرهای قرمز، زرد و نارنجی بازار تبریز با نظم‌وترتیب خاصی کنار هم قرار گرفته‌اند و زیبایی و شکوه معماری ایرانی را به‌رخ بیننده‌ها می‌کشند. از نظر معماری، این بازار سرپوشیده است و تنها سازه‌ای در جهان است که به‌صورت یکپارچه از آجر درست شده و یکی از بزرگ‌‌‌ترین بازارهای مسقف جهان هم به حساب می‌آید.

عرض بازار تبریز ۵ متر است و ارتفاع آن در بلندترین قسمت به ۶ متر می‌رسد. سقف با الهام از معماری‌های مختلف قدیم، گنبد دارد و در آن بیش از ۱۰۰ روزنه وجود دارد. گنبد تیمچه امیر بزرگ‌‌‌ترین گنبد و گنبد تیمچه مظفریه هم زیباترین آن به حساب می‌آیند.

روی گنبد تیمچه‌ها، روزنه‌ها و پنجره‌هایی برای خروج هوای گرم از بازار تبریز طراحی شده‌اند. در کنار آن دیوارهای سازه از آجر است و ضخامت‌شان به‌قدری است که در سرمای زمستان تبریز اجازه خروج گرما از بازار و ورود سرما به آن را نمی‌دهند.

به هرطرف بازار تبریز که نگاه کنید، شگفتی خواهید دید. حجره‌های کوچک با گچ تزئین شده‌اند و سراسر دیوارها را با نوشته‌ها و خطاطی‌های زیبا تزئین کرده‌اند. حال‌وهوای بازار کاملا سنتی است و پنجره‌های کوچک با چهارچوب چوبی و شیشه‌های ساده در نهایت ظرافت و سادگی حریم خصوصی مغازه‌ها را تشکیل داده‌اند.

بیشتر بخش‌های بازار از چوب و آجر ساخته شده‌ و کاشی‌های آبی تزیین‌کننده آن استو چراغ‌هایی با طرح سنتی روشن کننده بازار در عصرها و روزهای سرد و ابری سال است.

بخش‌های مختلف بازار تبریز

وقتی برای اولین بار وارد بازار اصلی تبریز می‌‌شوید، انگار به گذشته سفر کرده‌اید. اولین و جذاب‌ترین چیزهایی که می‌بینید دیوارهای آجری، حجره‌های کوچک و بزرگ و کف سیمانی و آبپاشی شده بازار است.

بازار تبریز از بخش‌های مختلفی تشکیل شده و هر بخش هم مربوط به صنف خاصی است. بنابراین هر جایی که قدم بگذارید مثل این است که وارد یک بازار جدید شده‌اید و تجربه جدیدی کسب می‌کنید.

راسته‌ها و سراها و تیمچه‌های بازار تبریز هرکدام صداها، عطرها و هیاهوی خاص خود را دارند. اصناف قدیمی و سنتی بازار در راسته‌های خود مشغول فروش محصولاتشان هستند و می‌توانید به‌طور کامل با مردم سنتی و مردان و زنانی برخورد کنید که عمیقا با فرهنگ و سنت خود بازار درآمیخته‌اند و به بخشی از آن تبدیل شده‌اند.

بعضی از مهم‌ترین بخش‌های بازار تبریز هویت آن را تشکیل می‌دهند و داستان‌های آن را درست می‌کنند. صدای برش پارچه می‌آید، مسافری ادویه می‌خرد و در فکر تهیه سوغاتی است. آن گوشه مردی لیوان‌ها و ظروف مسی را قیمت می‌کند و بچه‌ای در کنار مادرش خوراکی به دست مغازه‌های بلوریجات را گز می‌کند.

اگر تا صبح از شگفتی‌های بازار تبریز با شما صحبت کنم اندازه یک ساعت گشت‌و‌گذار خودتان فایده ندارد. اگر سری به تبریز زدید حتما از این بازار بازدید کنید. شنیدن کی بود مانند دیدن؟ دوست دارید با بخش‌های مختلف بازار آشنا شوید؟ در ادامه بیشتر در مورد آن‌ها توضیح می‌دهیم.

– راسته‌های بازار تبریز

راسته بازارها در واقع یکی از مهم‌ترین بخش‌های بازار بزرگ تبریز به حساب می‌آید. این بخش‌ها برای عبور مردم طراحی شده‌ و سقف دارد. بازار تبریز راسته‌های مهمی دارد که مهم‌ترین آن‌ها شامل راسته بازار قدیمی، راسته بازار امیر، راسته توتونچی، راسته کفاشان و… است. مهم‌ترین ویژگی راسته‌ها نبود ورودی است.

برای بازارگردی در بازار تبریز، از راسته‌ها عبور می‌کنید. هر راسته داستان خود را دارد و هرکدام حال‌وهوای مغازه‌های اطراف خود را منعکس می‌کنند.

– تیمچه‌های بازار تبریز

اگر به بالای سرتان در بازار اصلی تبریز دقت کنید، متوجه بخش‌هایی می‌شوید که گنبد دارند. این بخش‌ها که سقف آجرکاری و گنبدی دارند، اسمشان تیمچه است. مشخصه آن‌ها هم همین گنبد و درهای ورودی بزرگ است. درها را در روزهای تعطیل و شب‌ها می‌بندند و اوداباشی‌ها یا نگهبانانی هم دارند.

هر تیمچه بازار تبریز کاربرد خاص خود را دارد. به‌طور کلی چهار کاربرد برای آن‌ها تعریف شده است. فضای عمومی که محل نگهداری کالا است؛ زیرزمین که برای انبار کردن لوازم است؛ اتاق حجره یا همکف که محل کسب است و در آخر طبقه بالا که برای استراحت طراحی شده است.

در قدیم بازرگان‌های خارجی زیادی به اینجا سر می‌زدند طبقه آخر تیمچه می‌ماندند تا بازرگانی و تجارت خود را انجام دهند. این بازار سنتی و چندین تیمچه معروف هم دارد که مهم‌ترین‌هایشان تیمچه امیر، تیمچه مظفریه، تیمچه شیخ کاظم، اوچ تیمچه‌لر (تیمچه‌های حاج شیخ)، تیمچه حاجی محمدقلی، تیمچه میرابوالحسن و تیمچه شعربافان است.

– سراهای بازار تبریز

در کاروان‌سراها بخش‌هایی بود که بارها و کالاهای تجاری را آنجا می‌گذاشتند ولی ورود چهارپا به این بخش ممنوع بود. به این بخش از کاروان‌سراهای بازار تبریز، سرا می‌گفتند. سراها بخش‌های جذابی برای دیدن هستند. هنوز هم می‌توانید بافت سنتی آن را ببینید.

سراهایی مانند سرای آلمان‌ها، سرای امیر، سرای حاج علی اکبر، سرای تخمه فروشان و سرای خرازی‌ها از مهم‌ترین سراهای بازار تبریز این جاذبه آذربایجان شرقی به حساب می‌آیند.

– کاروان‌سراهای بازار تبریز

بازار اصلی تبریز زمانی محل دادوستد ملل مختلف دنیا بود. برخی از تجار از کشورهای دیگر می‌آمدند و ماه‌ها در سفر بودند. کاروان‌سراها جایی برای ماندن خودشان و چهارپایانشان بود. این بخش حیاط، فضای سبز، آب انبار و استخر بود و محیطی سرسبز و زیبا دارد. دریچه‌های بالای گنبد، مسئول تهویه هوا هستند.

وقتی وارد این بخش‌ها می‌شوید، به این فکر کنید که صدها سال پیش مردانی از سرزمین‌های دور با چهارپایان خود اینجا می‌ماندند، کالاهای خود را خرید و فروش می‌کردند و شاید نفسی تازه کرده‌اند، از آب انبار آب نوشیده‌اند، زیر سایه همین درختی که ایستاده‌اید استراحت کرده‌اند و چرتی زده‌اند.

کاروان‌سراهای معروف و بزرگی مثل کاروان‌سرای امیر، کاروان‌سرای حاج سید حسین کهنه، میانه و تازه، کاروان‌سرای میرابوالحسن و کاروان‌سرای کشمش‌چی‌لر در بازار تبریز قرار دارند.

– دالان‌های بازار تبریز

دالان‌ها یک وسیله ارتباطی مانند راسته‌ها هستند، با این تفاوت که همه تیمچه‌ها، سراها و کاروانسراها را به هم وصل می‌کردند و هم با اسم همان سرا و تیمچه‌ای معروف می‌شدند که به هم وصل می‌کردند.

در بازار تبریز دالان‌های معروفی وجود دارد که اسم خود را از کسبه گرفته‌اند. دالانی مانند قانلی دالان، حاج رحیم، دالان ایکی قاپیلی، دالان شعربافان و… جزو مهم‌ترین دالان‌های این بزرگ‌‌‌ترین بازار سرپوشیده جهان است.

مدارس و مساجد و گرمابه‌ها

مدارس، مساجد و گرمابه‌ها یکی از مهم‌ترین بخش‌های بازار تبریز به حساب می‌آیند. بازار تبریز ۱۲ باب مدرسه علوم دینی، ۳۰ باب مسجد تاریخی و چندین حمام و گرمابه دارد. معروف‌ترین مدارس آن شامل مدرسه طالبیه، صادقیه و حاج صفرعلی است.

مساجد معروف آن هم مسجد خانه اوغلی، مسجد دینوری و مسجد مفیدآقا است. این مساجد همگی با ستون‌های سنگی و گنبدهای ضربی تزئین شده‌اند و معماری اسلامی را کامل نشان می‌دهند.

گرمابه‌های معروف بازار تبریز هم به‌اندازه خود بازار قدیمی است و از برخی از مهم‌ترین‌هایشان می‌توان حمام خان، حمام میرزا حسن قره، حمام قاضی و حمام سید گلابی و نوبر را نام برد.

تمامی این بخش‌ها در دسترس عموم قرار دارد و می‌توانید سری به آن‌ها بزنید تا کمی هم با شگفتی‌های معماری اسلامی و جذابیت استفاده از رنگ‌های آبی و فیروزه‌ای و نوشته‌های خطاطی شده آشنا شوید.

دیدنی‌های معروف بازار تبریز

خود بازار تبریز به کنار که جاذبه گردشگری بی‌مثالی در کل تبریز و حتی آذربایجان شرقی به حساب می‌آید، در داخل آن نیز مجموعه‌ای از سازه‌های دیگر وجود دارند که به‌اندازه خود بازار جذابند و دیدوبازدید از آن‌ها خالی از لطف نیست. مطمئنم دیدن آن‌ها هم می‌تواند چشمه‌های دیگری از جذابیت این بازار را به شما نشان دهد.

– مسجد جامع تبریز

یکی از تاریخی‌ترین بناهایی که در تبریز می‌توانید از آن بازدید کنید، مسجد جامع تبریز است. مسجدی که بازار تبریز به دور آن درست شده و سال ساخت آن نیز مانند خود بازار زیاد مشخص نیست. مسجد جامع تبریز در دوره ایلخانان مغول مورد توجه قرار گرفت و تعمیر شد. در ۱۵ دی ۱۳۱۰ هم به‌عنوان آثار ملی ایران ثبت شد.

این مسجد در انتهای بازار تبریز و ضلع جنوبی مدرسه طالبیه ساخته شده و آن را به عنوان یکی از مساجد صدر اسلام می‌شناسند. معماری شگفت‌انگیز سلجوقی، ایل‌خانی و روادیانی را می‌توانید به خوبی در این سازه مشاهده کنید.

– مدرسه علمیه طالبیه

به‌جرئت می‌توان گفت این حوزه علمیه، یکی از بزرگ‌‌‌ترین مدارس علمیه در کل ایران است. بزرگانی چون سید کاظم شریعتمداری، علامه امینی و علامه طباطبایی اینجا درس خوانده‌اند. مدرسه در اواسط قرن یازدهم هجری و به دستور طالب خان پسر حاج آقا اسحاق تبریزی ساخته و بعدها هم وقف شد.

این مدرسه کنار مسجد جامع تبریز است و سنگ‌های تراشیده، کنده‌کاری‌ها و حوضچه‌های زیبایش منظره‌ای چشم‌نواز ایجاد می‌کند. وجود سنگ‌های مرمر به زیبایی نور را منعکس می‌کنند و به جذابیت محیط دوچندان اضافه می‌کنند.

– امامزاده جمال تبریز

امامزاده سید جمال‌‌الدین (ع) در ۵ نسل به حضرت امام موسی کاظم (ع) می‌رسند. ایشان مردی با فضیلت و دانش بودند و بعد از وفات مقبره‌شان به زیارتگاه تبدیل شد. امامزاده جمال تبریز مکانی متبرک است و افراد زیادی سالانه از سراسر ایران به آن جا سفر می‌کنند.

امامزاده جمال به‌مدت ۷ سال اسیر بودند و با زنجیر‌های سنگین به‌گردنشان در اسارت فوت کردند. به همین دلیل مردم به ایشان امامزاده صاحب طوق هم می‌گویند. مزار ایشان زیر یک گنبد بزرگ و در محله راسته کوچه قرار گرفته است. در نزدیکی مرقد مطهر ایشان، مرقد ملا احمد مدرس و شیخ عبدالغفار هم قرار گرفته دارد.

زیارتگاه امامزاده جمال با گلدسته‌ی زیبا تزئین شده و از همان معماری بازار تبریز الهام گرفته شده است. فضای روحانی این امامزاده فرصتی طلایی برای خلوت کردن با خود و اندکی دور شدن از هیاهوی زندگی است.

– زورخانه گرشاسب یل

قدیمی‌ترین زورخانه تبریز، زورخانه گرشاسب یل است. بسیاری از پهلوانان و کشتی‌گیران بزرگ و بنام ایرانی زمانی کار خود را از اینجا شروع کرده‌اند. این زورخانه فضای سنتی خود را کامل حفظ کرده و بسیاری از مردم هنوز هم برای ورزش به آنجا می‌روند.

این زورخانه چند بار مرمت شده و در ترمیم آن از سنگ‌های مرمر و گرانیت استفاده کردند. دیدن فضای ورزشی و بازدید از یک زورخانه و جایگاه ورزش‌های زورخانه‌ای هیجان‌انگیز است.

– حمام خان

حمام مهدی خان یکی از قدیمی‌ترین حمام‌های شهر تبریز است و سال ساخت آن هم به دوره قاجار برمی‌گردد. این حمام در محله میرزا رضا نزدیک بازار تبریز قرار گرفته و شکل آن کاملا سنتی و قدیمی است. اگرچه چندبار خطر تخریب آن را تهدید کرد، اما هنوز هم می‌توانید قبل از تخریبش سری به آن بزنید. مطمئنم عاشق بافت سنتی و آجرهای قدیمی این بنای تاریخی در تبریز می‌شوید.

– تیمچه و سرای امیر

تیمچه و سرای امیر، جزو مهم‌ترین بخش‌های بازار تبریز به حساب می‌آیند. این بخش که مربوط به صنف طلافروشان است، در دوره قاجار ساخته شده و در ۲۶ مرداد سال ۱۳۵۳ به‌عنوان آثار ملی در ایران ثبت شد.

این تیمچه بزرگ و زیبای بازار تبریز با سقف گنبدی و زرق و برق طلافروشی‌هایش یکی از زیباترین بخش‌های بازار اصلی تبریز به حساب می‌آید. این بخش روشن و زیبا است و سرای آن هنوز هم محلی برای دیدوبازدید مردم مشتاق خارجی و ایرانی است.

– تیمچه مظفریه

اگر نمی‌خواهید بازدید از قدیمی‌ترین و زیباترین تیمچه بازار تبریز را از دست بدهید، حتما تیمچه مظفریه را به لیست اضافه کنید. این تیمچه مهم‌ترین و زیباترین بخش بازار هم به حساب می‌آید.

خود این بخش از سازه بسیار قدیمی است و آن را به دوره ولیعهدی مظفرالدین شاه قاجار در سال ۱۳۰۵ هجری ربط می‌دهند.

اگر عاشق فرش و شکل و نگارهای آن هستید، اینجا بهشت شما خواهد بود. مهم‌ترین مرکز تجاری فرش تبریز در این تیمچه است. زیباترین و نفیس‌ترین فرش‌های دستباف تبریزی را می‌توانید در همین بازار با قیمت خوبی پیدا کنید.

– تیمچه شیخ کاظم

در قسمت جنونی بازار تبریز، تیمچه شیخ کاظم قرار گرفته است. این تیمچه به‌همت حاج شیخ کاظم تاجر به‌نام و بازاری تبریزی معروف دوره قاجار ساخته شد. این بخش از بازار مخصوص خرید و فروش و تجارت پارچه و تولیدات آن بوده و تجار بزرگی مثل حاج ابراهیم صراف، حاج علی اکبر هریسچی، حاج مجید مه پیکر و حاج قلی دوشابچی زمانی در آنجا معامله کرده‌اند.

اشکال هندسی منظم و شکل قرینه این بازار یک شگفتی در معماری بازار تبریز است و نحوه چیدمان آجرهای آن چشم‌نواز و زیبا بنظر می‌‌رسد.

– راسته بازار

راسته بازار مهم‌ترین بخش بازار تبریز است. این بخش به بازار قدیم یا راسته قدیم هم معروف است. بیشتر کسب‌وکارهای قدیمی‌ که باقی مانده‌اند در این راسته قرار دارند. این راسته در اصل جزو شریان‌های اصلی بازار بوده و تیمچه‌های بسیاری را به هم مرتبط می‌کند.

– قیز بستی بازار

قیز بستی یا قیز بسدی بازاری است که از یک طرف به‌سمت تیمچه مظفریه راه دارد و از طرف دیگر هم به راسته بازار جدید. از سمت جلو هم به بازار پنبه فروشان وارد می‌شود. در این بخش از بازار تیمچه‌های مهمی مثل تیمچه قندفروشان و تیمچه مظفریه وجود دارد.

از همه مهم‌تر دالان‌های میرزا محمد و حاج شیخ هم همینجا است و هرچه از آن‌ها فاصله بگیریم و به سمت مظفریه برویم، با حجره‌هایی روبه‌رو می‌شویم که تابلو فروشی دارند.

– بازار صفی

یکی از بخش‌هایی که در زلزله ۱۱۹۳ قمری تبریز به طور کامل تخریب شد، بازار صفی بود. این بازار از مهم‌ترین بخش‌های بازار بزرگ تبریز است و بعدا دوباره مرمت شد.

خود بازار به نام شیخ صفی الدین اردبیلی جد شاه اسماعیل صفوی نام‌گذاری شده است. مسجد جامع، مسجد هفتاد ستونی، کوچه انجمن و حمام سید گلابی هم در این بخش از بازار قرار دارند.

مسیر دسترسی به بازار تبریز

خوبی شهر تبریز این است که همیشه برای رسیدن به بازار اصلی تبریز می‌توانید وسایل نقلیه پیدا کنید. این بازار ورودی‌های زیادی دارد و در هرجای شهر که باشید، بی‌آرتی، اتوبوس یا تاکسی برای رساندن شما به خیابان‌های اصلی بازار وجود دارد.