جنگل ابر شاهرود واقع در استان سمنان و دارای ۳۵ هزار هکتار وسعت است. این جنگل از کهن ترین جنگل های جهان محسوب می شود و دارای گونه های جانوری، گیاهی و آب و هوای خاص می باشد. در ادامه همراه با سفرمی سری به جنگل ابر شاهرود می زنیم. جنگل ابر شاهرود یكی از بکرترین جنگل های ایران است كه در 45 كیلومتری شمال شهر شاهرود، در مسیر جاده شاهرود به آزادشهر استان گلستان و در نزدیكی روستای ابر واقع شده است. منطقه جنگل ابر در بیشتر فصول سال پوشیده از ابر است و وجه تسمیه ی این جنگل وجود همین ابرهاست كه در كرانههای خزر توسط جریان باد به ارتفاعات كوهستان هدایت می شوند. ابرهایی که از خزر برخاسته اند، دشت گرگان را پیموده و در کمرکش جنگل خودشان را به بالا می کشند تا اگر اثری از آن ها ماند بر کویر ببارند. این ابرها گویی در دامنه ی کوه گیر افتاده اند و قدرت بالا کشیدن خود را ندارند. مناظر زیبای این ابرها چشمان هر بیننده ای را به تماشا فرا می خواند. گویی درختان در دریایی از ابرها شناورند؛ برخی از این ابرها خود را بالا کشیده اند و برخی دیگر غرق شده اند و این غرق شدن و بیرون جستن ابرها داستانی هر روزه است.
ابرها از ظهر نمایان می شوند و تا نیمه های شب در حال جوش و خروشند. نیمه های شب ابرها دل از جنگل می کنند و پرده ای دیگر از آسمانی نقره دوز با چشمک های متوالی ستارگان درخشان را نمایان می سازند. جنگل ابر همانند دنیای دیگریست که در آن سقفش از ستارگان، زمینش از مخمل و ستون هایش درختان تنومند جنگل است. این جنگل به باور بسیاری از گردشگران، یكی از زیباترین چشم اندازهای طبیعت ایران محسوب میشود.
دلایل اهمیت جنگل ابر
جنگل ابر به سه دلیل دارای اهمیت است: اول اینكه قسمتی از جنگلهای باستانی هیركانی است. جنگلهای هیرکانی یکی از منحصربه فردترین نوع جنگلها در دنیا هستند که همچون نوار سبزی بر شیبهای شمالی رشته کوه های البرز امتداد یافته و سواحل جنوبی دریای خزر را میپوشانند. جنگلهای هیرکانی پس از میلیونها سال و عبور از دوران یخبندان همچنان گونههای خود را حفظ کرده و امروزه درختان سوزنی، پهنبرگ و حتی درختچههای نیمه استوایی را در کنار یکدیگر رشد و نمو میبخشند، که از این لحاظ در دنیا کم نظیر است. دلیل دوم مربوط به اكوتن این ناحیه می شود؛ یعنی مرز میان بین دو اكوسیستم منطقه نیمه بیایانی و جنگلی. به طوری كه می توان در جنگل های این ناحیه درختان سوزنی برگ را در كنار درختان پهن برگ مشاهده كرد. این امر بر تنوع گونه های جانوری نیز تاثیر گذار بوده است. دلیل سوم آنكه به خاطر جغرافیای خاص منطقه كه دو نقطه كم ارتفاع و بلند را در كنار هم قرار داده است، شاهد تشكیل دریایی از ابر در این منطقه هستیم. همچنین باید گفت جنگل ابر در محل تلاقی سه جریان اقلیمی اصلی غرب و جنوب آسیا؛ یعنی پرفشارهای سیبری «جریان خشک و سرد»؛ پرفشار حاره «جریان گرم و بیابانزا»؛ و زبانههای اطلس و مدیترانه «جریان معتدل و مرطوب» است؛ ترکیب این اقلیم های متفاوت و متضاد در یک منطقه ی کوچک جغرافیایی، در جهان کمنظیر است. این ترکیب در میلیونها سال، ذره ذره و به زحمت توانسته زیستبومی بیافریند که غنای آن موجب شود در شمار ذخایر زیستی کره زمین قرار گیرد و بتواند همچون موزه ی زنده ای مورد استفاده قرار گیرد.
گونه های گیاهی جنگل ابر
وجود ۸۰ گونه گیاه مختلف به همراه گونههای گیاهی بسیار نادری مانند راش، بلوط، توسکا، نارون، گیلاس وحشی، بارانک، سرخدار، نمدار و … در جنگل ابر وجود دارند. جنگل ابر صدوچهاردهمین اثر طبیعی است که توسط سازمان میراث فرهنگی (در تاریخ ۲۰ بهمن ۱۳۸۹) در فهرست میراث طبیعی ایران قرار گرفت. همچنین در جلسه شورای عالی محیط زیست (در تاریخ ۲۹ بهمن سال ۱۳۹۳)، جنگل ابر به عنوان منطقه حفاظت شده اعلام شد و در فهرست مناطق چهارگانه سازمان حفاظت از محیط زیست درآمد.
چرا جنگل ابر؟
- زیبایی های بی حد و حصر جنگل ابر، فرصتی برای فکر کردن و گرفتن تصمیم به شما نمی دهد. با دیدن تصاویر این مکان خارق العاده بدون شک راهی جاده خواهید شد.
- این جاذبه با وجود داشتن جنگل های 40 میلیون ساله هیرکانی، یکی از میراث های طبیعی مهم ایران است.
- با حضور در اینجا یکی از رویاهای هر انسانی، یعنی قرار گرفتن بر بالای ابرها به حقیقت می پیوندند.
- گونه های گیاهی و جانوری بسیار متنوع و نادری در این جنگل دیده می شوند.
- اگر از علاقه مندان به گیاه شناسی هستید، جنگل ابر یکی از بهترین مکان ها برای شماست.
آشنایی با جنگل ابر | ملاقات زمین و آسمان
جنگل ابر شاهرود یکی از معروف ترین و زیباترین جاذبه های طبیعی ایران به شمار می رود و برای اقیانوسی از ابر که در زمان های مختلف سال، آن را در بر می گیرد، شهرت زیادی پیدا کرده است. جنگل ابر شاهرود قسمتی از قدیمی ترین جنگل های هیرکانی است و گونه های نادر و منحصر به فرد گیاهی و جانوری را در خود جای داده است و با مناظر خارق العاده خود، هر ساله گردشگران و طبیعت گردان زیادی را به سوی خود می کشاند. جنگلی به وسعت 35 هزار هکتار که ادامه جنگل های سرسبز شمال کشور به شمار می رود و برای اقیانوس ابری که فضای آن را در بر می گیرد بسیار معروف شده است. اینجا جایی است که زمین و آسمان به هم می رسند؛ ابرها درختان را در آغوش می کشند و گاه به نظر می رسد زمین بر بال های آسمان سوار شده است.
به دلیل اهمیت بالای طبیعی جنگل ابر، این اثر به عنوان صد و چهاردهمین اثر طبیعی در تاریخ 20 بهمن 1389 توسط سازمان میراث فرهنگی و گردشگری در فهرست میراث طبیعی ایران قرار گرفت. در جلسه شورای عالی محیط زیست در 29 بهمن 1393، جنگل ابر به عنوان منطقه حفاظت شده انتخاب شد و در فهرست مناطق چهارگانه سازمان حفاظت از محیط زیست قرار گرفت.
نکته مهم:
بیشتر مسیر جنگل پیمایی در جنگل ابر سخت، پیچیده و دشوار است و بدون حضور یک راهنمای کاربلد و آشنا به منطقه، رسیدن به قسمت های مختلف در آن امکان پذیر نیست. بنابراین اگر طبیعت گرد حرفه ای نیستید و آشنایی به قسمت های مختلف جنگل ندارید هرگز تنها و بدون حضور راهنما در آن به گردش نپردازید؛ چرا که خطر گم شدن در جنگل ابر بدون حضور راهنما بسیار زیاد است.
دیدنی ها و تفریحات
جنگل ابر، خود به تنهایی آن قدر جذابیت دارد که بخواهید راهی جاده شوید و رنج سفر را به جان بخرید؛ اما در کنار زیبایی های این جنگل، دیدنی ها و تفریح های دیگری نیز وجود دارد که می توانند لذت سفر شما را دو چندان کنند.
1- جاذبه های مسیر رسیدن به جنگل ابر
در راه رسیدن به جنگل ابر، اگر از راه تهران به این سمت سفر می کنید، باید از شهر شاهرود یا بسطام گذر کرده و به مقصد برسید. شاهرود خود دیدنی های بسیار دارد و به سبب تنوع پوشش گیاهی و آثار تاریخی متعدد به قاره کوچک مشهور شده است.
از دیگر جاذبه های راه رسیدن به جنگل ابر، می توان به آرامگاه شیخ ابوالحسن خرقانی، شاعر و عارف ایرانی در روستای قلعه نو خرقان و مجموعه بایزید بسطامی دانشمند برجسته در شهر بسطام اشاره کرد. اگر زمان کافی دارید می توانید از این آثار تاریخی نیز دیدن کنید.
*نکته مهم:
بهتر است از شهر شاهرود هر آنچه نیاز دارید را تهیه کنید چرا که مواد و لوازمی که در مغازه های روستا و جنگل به فروش می رسند، بسیار محدود است.
همچنین اگر قصد شب مانی در جنگل را دارید (به ویژه در قسمت های ابتدایی جنگل) از شاهرود هیزم و زغال مورد نیازتان را تهیه کنید چرا که داخل جنگل هیزم چندانی پیدا نمی کنید.
روستای ابر
روستای ابر در فاصله 12 کیلومتری جنگل ابر قرار گرفته و بیشتر به خاطر امکانات اقامتی که در اختیار مسافران و گردشگران می گذارد معروف شده است. این روستا بر خلاف خود جنگل ابر در میان دشتی وسیع و کویر مانند قرار دارد. روستای ابر در ابتدای راه جنگل نوردی واقع شده و بسیاری از کوه نوردان و جنگل نوردان پیش از حرکت در این روستا استراحت می کنند و سپس به راه می افتند.

2- کوه نوردی، جنگل نوردی و دوچرخه سواری
برای رسیدن به جنگل ابر و قسمت های مختلف آن، نیاز دارید تا حتما پیاده روی چند ساعته ای داشته باشید. زمانی که اینجا هستید باید تنبلی را کناری گذاشته و با کوله بارتان به دل طبیعت بزنید. کوه نوردی و جنگل نوردی های جذاب در مناطقی شگفت انگیز با چشم انداز هایی بی نظیر در انتظارتان است. تپه ها و قله هایی با جاده های خاکی و گلی، درختانی با تنوعی بی مانند، آبشارها و چشمه هایی پرآب و با طراوت شما را به گلگشتی به یادماندنی در جنگل دعوت می کنند. آماده باشید و یکی از بهترین سفرهای طبیعت گردی تان را رقم بزنید.
هنگامی که در جنگل هستید به احتمال زیاد به گروه های مختلفی بر می خورید که با دوچرخه خود به جاده زده اند و بخش های گوناگون جنگل ابر را زیر پا می گذارند. دوچرخه سواری یکی از محبوب ترین تفریح ها در جنگل ابر است. اگر شما هم علاقه و توانایی دارید و دوچرخه سواری را به صورت حرفه ای دنبال می کنید، می توانید از فرصت حضور در اینجا استفاده کرده و از تماشای مناظر زیبا در هوایی عالی لذت ببرید.
لوازم مورد نیاز دوچرخه سواری:
اگر با دوچرخه به اینجا می روید وسایلی مانند دوچرخه کوهستان مناسب، کلاه ایمنی، دستکش دوچرخه سواری، عینک آفتابی، بارانی، کیسه خواب، وسایل شب مانی، کوله پشتی و سایر ملزومات شخصی از جمله مواردی هستند که به آنها نیاز دارید.


3- آبشارها و چشمه های جنگل ابر
آبشارهای شرشر و آلوچال دو تا از مشهورترین آبشارهای جنگل ابر هستند و بسیاری در سفر به این جا سعی می کنند تا بازدیدی از این آبشارها داشته باشند. در کنار این ها، ده ها آبشار روان دیگر نیز در دل جنگل های ابر وجود دارند که اگر خوش شانس باشید می توانید در کوه پیمایی های خود به آنها برخورد کنید. البته بازدید از آبشار شرشر به دلیل صعب العبور بودن مسیر، بسیار سخت و در بیشتر مواقع غیر ممکن است و تنها طبیعت گردان و کوه نوردان حرفه ای می توانند خود را به آن برسانند.
آبشار آلوچال و دالان بهشت: آبشار آلوچال خود از 2 آبشار بزرگ تشکیل شده است که از فاصله چند صد متری بر روی هم می ریزند و در نهایت آبشار اصلی را شکل می دهند. ارتفاع این آبشار که در دامنههای شمالی البرز شرقی قرار دارد، حدود 25 متر است. برای رسیدن به این جاذبه زیبا باید 50 کیلومتر مسیر آسفالت، 9 کیلومتر مسیر شوسه و 5 کیلومتر پیاده روی انجام داد. دالان بهشت نیز منطقه ای تماشایی و پوشیده از درختان درهم رفته است که قسمتی از مسیر رسیدن به آبشار آلوچال را شامل می شود.
مسیر دسترسی به آبشار آلوچال:
از شاهرود به سمت آزاد شهر و سپس روستای ابر حرکت کنید. در حاشیه شمال غرب روستا، جاده ای خاکی می بینید که در انتها به روستای شیرین آباد ختم می شود. در این جاده حرکت کنید تا به کوه رستم برسید. در کنار این کوه مسیری پایکوبی شده وجود دارد. در این راه به حرکت خود ادامه داده تا به دالان بهشت برسید. از اینجا مسیر را ادامه داده تا به یک فرعی دیگر برسید. آبشار آلوچال اَبر در فاصله یک ساعته از ابتدای این جاده فرعی است.
چشمه های جنگل ابر: در کنار این آبشارها، جنگل ابر پر از چشمه سارهای جوشان است که برای تامین آب می توانند کمک بزرگی برای گردشگران و جنگل نوردان باشند. از جمله معروف ترین این چشمه ها می توان به چشمه ترش و چشمه قطری اشاره کرد. چشمه ترش یکی از بهترین و محبوب ترین مکان های کمپ و اقامت نیز به شمار می رود.

4- عکاسی و پرنده نگری
یکی از بهترین مکان هایی که می توان در آن عکاسی را چه به صورت حرفه ای یا آماتور انجام داد، جنگل ابر است. دوربین ها و گوشی های تان را بردارید، منتظر ورود ابرها شوید و با کلیکی درست و به موقع، زیبایی را در قاب عکس تان جای دهید. البته خوب است پیش از سفر با اصول عکاسی بیشتر آشنا شوید تا تصاویری جذاب تر و زیباتر از مناظر داشته باشید.
پرنده نگری نیز یکی از جذابیت های سفر و گردش در این بهشت کوچک است. این منطقه به دلیل اکوسیستم خاص خود، میزبان پرنده های کوچک و بزرگی است که در آن آشیانه دارند. با کمی دقت و دانش در مورد پرنده نگری می توانید از این ویژگی جنگل نیز لذت ببرید. برای تماشای پرنده های مختلف حتما دوربین شکاری خود را به همراه داشته باشید.
مطالب مرتبط
-
آموزش پرنده نگری
-
آموزش عکاسی در سفر

5- تحقیق در مورد گیاهان دارویی
جالب است که بدانید جنگل ابر، پر از گیاهان دارویی شناخته شده و همچین نادر است و یکی از بهترین مکان ها برای تحقیق در مورد این علم جذاب و پرطرفدار محسوب می شود. بخشی از گردشگران این منطقه را در اصل، گیاه شناسانی تشکیل می دهند که برای پژوهش در مورد گونه های نادر گیاهی موجود در جنگل های هیرکانی، از داخل و خارج به جنگل ابر می آیند.


6- روستای شیرین آباد
روستای شیرین آباد استان گلستان، برخلاف روستای ابر در میان جنگل، درختان و ابرها محاصره شده است. زیبایی های طبیعی این روستا به اندازه ای است که بخواهید برای رسیدن به آن مسیر 7 کیلومتری داخل جنگل ابر را به صورت پیاده طی کنید. روستایی که می توانید در آن، در میان ابرها نفس کشیده و زندگی کنید. البته اقامت در این جا به دلیل کمبود خانه های محلی سخت تر از روستای ابر است.
کارناوال در مطلبی جداگانه بعدا به بررسی کامل مسیر پیاده روی روستای ابر- روستای شیرین آباد خواهد پرداخت.

